Vawlei Cung Miroling Hna Anchuahnak le An thihnak Kum
Hi catial kai timhtik ah tlamtlin lonak le fian lonak zeimawzat a um ko lai. Minung kan nunnak le kan tuanbia tial dih ding ahcun mi pakhat konglam hi cauk in chuah a hau hnga. Cu hmanh ahcun zeizat size dah a va hau rih hnga, Hi vawlei ah mi roling tampi an um, cu chungah catial tu nih ka theih mi an thih nunnak kha i hmaithlak in tial awk a tlak ko tiah ka ruah caah ka vunpho. Atu i kai timh bik micu Vawlei mi roling hna an thih nunnak, nithla/kum kha hmuichon in ka țial lai. Careltu pakhat cio caah hlawk nak samfatia tal a chuahpi hnga maw tiah ruahchannak he.
Biaknak Leiin Minthang
Tlamtlin lonak um ahcun a tang comment in i hal i gmail in fianh site seh!
Confucius:
Amah hi tuluk ramthen Lu an timi khua ah B.C 550 kum ah a rak chuak. Cuticun tuluk ram cozah i hruai ning phung hna le thianghlim tein nunning phun a ser hna. An ram ukbawi zeimawzat nih ruahnak an rak hal lengmang mi fimchimtu pakhat a rak si. A nih cu 75 asi hrawngah a thi.
ARistotle:
Greek mifim le mithiam minthang Aristotle cu B.C 384 kum ah Agen rili kam, Stagira timi khua ah a rakchuak. Philip bawipa nih a fapa Alexander cawnpiak tu ah a sawm i. Alexander zong nih ''Kapa sinin nunak cu ka hmuh i Aristotle nih mitling ka sikhawhnak ah theihnak a ka pek'' tiah a rak thangțhat mi asi. Anih cu' Erboa rili kam ah a ummi Chalcis khua ah B.C 322 ah a nunnak a liam.
Alexander The Great:
Philip nih a nupi Olympias he B.C 356 ah Mekedonia khua ah an ngeih mi fapa asi. A nih cu raktuk thiam mi le hruaining a thiam mi mifim tling taktak asi. Aristotle cawnpiaknak tangin a țhang mi a rak si. Kum20 asi in Greek ram cu a mah nawl ngeihnak tangah a chiah. Cuticun Persia ram le Izip ram, India ram tiangin a rak laak dih hna. Cu a laak miram hna cu zalonnak kaupi aser piak hna. Kum 13 chung a hruai hna i B.C 223, kum 33 minote asi ah a retheih thabattuk ruangah Irap Siangpahrang runinn ah a nunnak a liam.
COCRATES:
B.C 469 ah Greek ram khuapi pakhat Atheni khua ah a rakchuak. Anih cu khuaruah leiah vawleipi nih a upat mi minthang pakhat asi. A ruahnak a thuktuk mipawl cu Plato le Xenophon nih ca in an tial ruangah tuchun ni tiang duai loin a min kan theihkhawhnak hi asi. Plato le Xenophon hi a mah nih a rakcawn piak mi hna an si i nihin nitiang ah sianginn țhatha ah an konglam pawl cu cawnter peng an si. Cocrates hi mi ralțha, raltuk thiam taktak arak si ve. Minung thlarau hi a thikho lo tiin a cohlan bak i, thih nak he pehtlai in țih ka ngei lo a ti, i thih a țih lo tiah an ruah mipa asi. Thiam ngai in mahkong i chimcu pasal ansi lo nunau rian asi' ati. Socrates cu thilțha a țanhnak ruangah thonginn chungin siivai chia an dinter i kum 70 renglo asi ah a nunnak a liam!
MUHAMMAH:
Apa nih a thihtak hnu A.D 570 hrawngah Arabia ram Mecca ah a rakchuak. A ngakchiat liote in apu le anu nih an thihtak fawn rih. A mah lawngin caan a rak hman lio. A.D 610hrawngah aw a theih mi a um. Cu aw cu nangmah hi Pathian bia phortu na si'' tiah ati. Cuticun' harnak tampi lak ah prophet asinak a langhter khawh i Irab phunchung in Medina pawl nih MUHAMMAH prophet asi nak cu an rak cohlan. A.D 630 hrawngah hin Islam biaknak fek tein hram a thlak khawh cang. A.D. 632 ah a nunnak a liam. A nunlio ah Arabia ram dihlak tluk nih Islam zumhnak an cohlan. Muhammad nih a nun lio ah nupi pahra a ngeih hna.
SIR ISAAC NEWTON:
Anih hi
England ram Woolsthorpe an timi khua ah a um mi Hannah Ayscough nih 1642 kum, X'mas ni ah a hrin mi asi. Achuahka ah hin banhla tiate lawng asi anti. Apa Isaac Newton nih a chuahhlan thlathum ai duh ah a thitak hna i a nu he tlawmpal khua an sak ah anu zong nih pasal dang a ngeihtak ve. Cutik ah api nih a zohkhenh. Cuticun a mah leh mah hi ai seihchiah lo tuk caah cazoh tbk zong a zuam lo. Nikhat cu pa ngakchia pakhat misual ngai mi nih vuak a timh. Asinain Newton nih ceilak in a rakphomh ai. Cuhnu cun a mah le amah ai zumh/seihchiah i a thinlung ai thleng. A rak zuam lomi cazoh zong a vun huam i than, asinain chungkhar ah relrum lonak a um caah a nu nih sianginn kai a ngolter. Sianginn kai a zuamtuk kha anu(hannah) ța nih a hmuhtik ah anu cu sianginn kaiter țhan dingin a forhfial i 1660 kum 18 asi ah sianginn kai a domhțhan. 1668 kum ah Reflecting Telescope hmasa bik a serkhawh. 20 march 1727 kum ah pum dam lonak in a nunnak a liam.
NAPOLEON BANAPARTE:
A nih hi France ram thlanglei Mediterranean rili tikulh hmete Corsica ah 1769 kum ah a rakchuak. Mi duhfak miding fel, mi raltha asi i a tuan mi rian pawl fawizaang tein a tei. Ruahnak pical a ngei i ralkap pawl hruai le chimhhrin a thiam ngaingai. 1821 May 5 zaanlei sangah sunglawi lo ngai in a thi. Asinain a thih hnu ah vawlei miroling tiin a min a thang i France mipi nih pathian btk in an biak dengmang khi asi. 1833 kum ah Napoleon alem cu lian taktak in anser i Paris a Place Vendome timi hmun ah an dirter.
ABRAHAM LINCOLN:
Anih cu daihnak le rualremnak a duhtuk mi asi caah a nunnak dih donghtiang ai zuam i a hlawh a tling. 12/2/1809 kum ah Hodgenville Kentucky ah a chuak mi asi. Harsatnak lei le sungh zatlaknak lei zongin pa minthang asi. Cuticun ai zuamnak thawngin 6/ 11/ 1860 ni ah U.S president a voi 16nak ah a vun chuak kho. Amah president a si hnu ah America ramchung ah salzuatnak cu a donghter i U.S.A miphun tluk ruan dingin a thlen khawh. Nikhat cu baisikup a zohnak hmun ah Booth cu a kal ve i Bisatol in a kah i kum 56 asi ah a nunnak a liam. Lincoln thiltuah lakah a tlamtling bik micu sal pawl nih luatnak an hmuh mi hi asi.
Charles Darwin:
A nih hi 1809 kum ah England ram Shrewsbury khua ah a rakchuak. Thil nung hna an i pehtlaih ningle zei indah an chuahti te hna hi biatak tein a kherhhlai i Cauk zongin a rak chuah. Cu a cauk chung ahcun minung hi Zawngin kan i sem a rak ati. Asinain a thih lai hrawng ahcun, minung kan chuahkeh ning a rak țial micu ai ngaichih. Cuticun, 19 April 1882 kum ah Downe khuate ah a thi i West Minster Abbey (minthang pawl an vuinak thlan) ah an vui ve.
Florence Nightingale:
12 May 1820 kum ah Vialla La Columbaia, Florence ah a rakchuak. 1854 kum ah Cimean raltuk nak a um i cu ahcun pumpek in minung 2000 lengkai ral hliamhma a rak tuam tu Nurse a rak si. Hliamhma tuartu pawl zong nih Meiinn nu/ceunak tiah an auh. Cuticun mi harsa bawmhnak leiah a vikvak rang i ram caah a tem mi ralkap pawl caah ruahnak tha a rak chuah. America ramchung ral a thawh lio zongah Nightingale ruahnak pek mi cu ralkap tuamhlawmnak caah a cozah nih an rak hman. Cu hnu ah Order Of Merit timi a hmuh. Cun Freedoom Of The City Of London zong a hmutu asi. Mințhatnak laksawng tampi zong an rak pek. 1910 August 13 ah South Street, Park Lane, London khu ah a nunnak a liam. East Willow, Hampshire a ruak cu an vui.
Albert Einstein:
Ulm, Wurttemberg, Germany ram ah 14 March 1879 kum ah a rakchuak. Relativity Theory(pakhat le pakhat cuaitlaihnak ruahnak fianternak) a hmuhchuah mi ruangah vawlei cungah min thang ngaingai a si. 1921 kum ah Nobel laksawng zong a hmuh. Israel president a voihnih nak siding ah cozah nih rian an pek nain a el hna. A nunchung ah daihnak caah thil tampi a tuah hna i Physics leiah mi maktaduai tiah an rak auh. 18 April 1955 kum ah a nunnak a liam. Trenton New Jersey ah a ruak an vui.
Aung San Suh Kyi:
19 June 1945 kum ah Kawlram khualipi Rangoon ah a rak chuak. Ramkhel lei rianțuannak ah a minthang ngaingai mi nusal pakhat asi. 20 July 1989 in 13 November 2010 tiang kum 21 chungah kum 15 tluk thongthlak a rak si. 1991 kum ah Nobel daihnak laksawng zong pek a rak si. Cun' Ramdang aiawh in mințhatnak laksawng zong tam ngai a hmu minu asi. 1990 kum election ah National League For Democracy(NLD) lei in Ralkap cozah cu vote 59% in teinak a rak hmuh, asinain vokpi hmai lungvaar thlak bang man a rak ngei lomi teinak btk ah a tla. 2015 election ah NLD aiawh in ai cuh țhan i teinak a hmuhțhan. Cuticun atu cu Kawlram nawl ngeihnak zeimawzat cu a mah kut ai hum kan ti khawh. A dam rih nain kum 71 asi ve cang.
Biaknak Leiin Minthang
Martin Luther:
November 10, 1483 kum ah Eisbleben khua fate, Germany ram ah a rakchuak. Biakam kha German in a let i cucu zumtu nih pumpak in Baibal an relkhawh a voikhatnak asi. Cu hnu, 1534 kum ah Biakam Hlun kha Germany holh in a lehthan. Baibal he pehtlai in cauk tampi zong a țial. Biaknak hruaitu pawl nih a hmaan loningin an nawl ngeih nak an hman mi kha biatak tein a doh. February 18, 1546 kum ah Luther cu a chuahkehnak Eisleben a tlawnnak ah a nunnak a liam. A nunnak a cah cuahmah lioah Baibal cacang ai relpah micu Johan 3:16 hi asi. A bia roling lakah uar a um ngaimi pakhat'' Thlacam law Pathian rethei seh''.
William Carey:
A mah hi harsatnak tampi lak ah kum zeimawzat Pathian rian a tuan hnu lawngah tlamtlinnak a co mi si. Mipi nih chanthar Mission pa tiah an auh mi zong a si. 1761 ah Northampton pawng England ram ah a rakchuak. Kum 16 asi ah pawcawmnak caah kedenh a rak țhi. Cuticun 19 November 1793 ah India ram an phan. Cu lio East India Company nih mizei missionary hmanh an kongah teltum an sianh hna lo caah Carey le a chungkhar cu harsatnak tampi an rak tong. A nupi dawt cukmak Dorothy zong an harsattuk ruangah thinlung tlamtling lo ah ai chuah. Kum sarih chung Malda an um, mitampi sinah thawngțha a rakphuan ko nain lungthlen nak pakhat hmanh an hmu lo. Asinain a lung a donglo, a ngeih mi vialte thawngțha caah a pek dih. A hmasa bik ah Bengali holh in Baibal a leh i cu hnu ah Sanskrit le Marati in a leh chap. Baibal hi holh phunruk in a lettu asi. 1812 kum ah mission riantuan tu hna umnak mei nih a kangh i, kum tampi teimakchuah in a tial mi ca pawl a kangh dihcikcek. Asinain a kangh dih mi cauk cu lungțhul loin a tial dih than hna. Carey cu 1834 kum, Serampore ah a nunnak a liam.
Adoniram Judson:
1788 kum ah Messachussets, Unitef States ah a chuak mi asi. Joson cu India ram ah a voikhatnak bik misionary thlah mi asi. Ma lio ah hin East India Company nih Judson te nupa cu an dohtuk hna caah Kawlram(Rangoon) ah an kal. Cu lio ahcun kawlram ah misionary an um cang caah Judson cu nikhat ah Sml 12 chung kawlholh a cawng. 1820 kum ah Biakam Thar cauk kawlholh in a leh. Cu lio ahcun Kawl miphun le England miphun kar ah buainak fak ngai a chuah caah Judson le Jonathan cu an tlaih hna i misaul pawl chiahnak thonginn ah an chiah hna. Anke an hren hna, zaan ah an biktaling in an thlai hna i a thaizing cun an liangnih vawlei a tongh. An pum vialte a hih dih. An nih caah luatnak hmuh ding cu chim lo hawidang thongtla bang zeitik ah dah a kan thah lai ti lawng ruahawk a um cang. 1925 kum ah England le kawlram daihnak caah holhlettu ah Jodson cu luatnak an pek. 1840 kum ah Baibal ca dihlak kawlholh in a leh dih. Cu hnu' 1850 kum ah India ram ah a nunnak a liam.
Mother Teresa:
August 27, 1910 kum ah Albania, Skopje, Yugoslavia ah a chuak. Kum 12 asi ah mi sifak caah auhnak hi a voikhatnak a rak hmuh cang. Cun 1946 kum khua a tlawnlio tlanglawng cungah auhnak a theih than. Cucu' Thildang vialte kaltak in Jesuh zulh i sifak lakah sifabik hna sinah riantuan kha asi. India ram sifak hna lakah sifak bik hna sinah le chungkhar in hlawt mi, umnak ngei lo lam cung khuasa hna a fimtawl tu asi. Cu mizaw sifak hna nih damnak an hmuh i dirhmun fek an ngeih hnu ah zungthiamnak, an mah caah thahnem asi ding rian kha an cawm(chimh) piak hna. Vawleipi nih Teresa nun cu duh a nungtuk tiin ceihphai minu pakhat asi. Sifak mi hna sinah Jesuh nun a langhtertu asi. 1979 kum ah Nobel daihnak lakdmsawng a hmuh. Ramkip sin in mințhatnak laksawng a hmuh mi zong tampi nain kan chim lem lai lo. 5 September 1997 kum, kum 87 asi ah hi vawlei nunak in a liam. India ram nih Mother Teresa thih cu kan ram nih kan i sungh taktak mi asi tiah an ti. Mahatma Gandhi btk in India rampi nih an ngaihchiat pi.
Sadhu Sundar Singh:
1889 kum ah a chuak. A mah nih Biakamthar cauk le Biakam hlun cauk hi a thleh hna i mei in akhang dih tu asi. Innkhan pakhat ah thlacamnak ka ngei lai i, Pathian hi a ho dah si ti ka hngalh hlei lo ahcun, tlanglanwg rialter dingin lingthlehnak a ngei. Nithum chung a thlacamnak a dih leiah, a innkhan ceunak nih a hun kah, a hmuh mi cu Khrih Jesuh kha asi. "Zeitik tiang dah na ka hrem lai? Nangmah khamh dingah ka ra, a dik mi theih dingah thla na cam, ziah na ka cohlan lo? Keimah cu lam ka si tiah,'' tiah Jesuh nih a chawnh. Cu hnu ah a innchungkhar ah Khrihfa ka si cang tiah a phuan tikah harsatnak tampi a ton hnu ah apa nih inn in a țhawl. A donghnak bik a chungkhar sin zaanriah a ei ah thih si an cawh piak. A thaizing ahcun aluak a luak len pinah a ka in thi an chuak thluamah. Cu hnu ah duhsah in a lawn i an khua leng pastor inn ah a vung phan. Cu hnu kum zeimawzat a rauh ah ap zong nih ''Jesuh ka dawt ve'' tiah a chimmi nih lawmhnak le thazaang tampi apek chinchin. Jesuh kong a chimnak in atu le tu an dawi, an doh lengmang nain zeihmanh a let hna lo. A caan ah an vuak, thong an thlak, thihseh tiin tikhur hna ah an thlaj nain caan tampi thihnak in a luat. 1929 kum Tibet ram a kal hnu ah a thawngpang theih siti lo. Micheu thawngtha Martar in a nunnak a liam anti. A chim tawm micu Tibet ram hin kir than ding kai ruat ti lo'' ati bal.
Billy Graham:
1918 kum ah a chuak. A mah cu a no lio ah a tuah tawnmi cu caw zohkhenh, an ekhlonh, cawrawl thianhhlimh tian hna kha si. D.L Moody hnu in Khrihfa hruaitu minthang bik asi lai tiah an zumh lawng siloin vawleipi nih an upat taktak mi hruaitu zong asi. Baibal zumhnak mi thongthong a hruai hna. Evangelist lei in hmaifongtu asi btk in Media lei zongin thawngțha a karhnak a țhanchoter. Ramkip in thawngtha chim ah sawmtu tambik a ngei mi asi. Hmailei president a site ding ramkhel lei minung zong nih a aupi mi thawngțha hmual in hrințhannak an ngei. Khrihfabu lei riantuan tu nih hmailei riantuannak vision thar an hmuhnak pa asi. Atuni tiang a nung.
Tlamtlin lonak um ahcun a tang comment in i hal i gmail in fianh site seh!
Comments
Post a Comment