Malaysia Lai Mino A Kan Țemțawntu Hrik Lakah Ngeih A Herh Mi Lungput

Biahramthok-
Ka tlangtaar vunrel bak khin mizeimaw nih cun relphu ngai dingah nan ruah sual men lai, nain ka tlangtaar nih a vunhuap khawh mi tlawmpal lakah a huap lomi a vun tampi lai, cu lawng hlah' a cipcial in ka vunthai lai caah carel tu theihthiamnak i ham cia buin.

Hlan kanpa le malaysia a rak um mi hna kha zeitindah phaisa an rak khon hnga, hlanchan malay kal paoh cu Laitlang dirhmun in an si kho dih ngawt kan ti khawh. Kanpa le cheukhat nih an chim țheo lengmang" Laimi kan i tunmer biknak cu Malaysia kal hi asi" anti tawn. Cucu a hman ngai, Malaysia hi Laimi nih rakkal hlah usihlaw, Lairam ah hi tluk khin canpheo inn a dir hnga maw, Mawțaw le Saikal hna khiteh ma tluk khin a tam hnga maw? Kan Kawlram chiat hi Laimi mizeimaw ca ahcun a rak hlawk ngai ti awk te khi asi.

Ziah atu malaysia um mi nih hlan kan pa le hna bang Laitlang lei chungkhar kan zohkhawh ti hna hnga lo, a ruang  vun purhdah ahcun a tam lengluang lai. Hlan kan pa le cu thlakhat ah an hlawh mi hi a buaktlak in zaruk in zariat kar hrawnglawng a rak si. Kan nih hi teh thlakhat ah zeizat cio dah kan hlawh! A buaktlak in chim ahcun 1500 in 2000 kar hlawh hi an tam cem lai dah. Kanpa le chan ahcun phaisa man a ngei deuh kan ti khawh men nain. Atu he vun iapchunh ahcun an mah hna thlahlawh nak in atu thlahlawh cu a lat asi cang. Mah asi ko mi ah phaisa kan i khon khawh hnga lo timi biahalnak um sehlaw. Inn man, Mei man, ti men in Gas man tiang khin kan vun i sonhtarh  hnga.

Cu ah cun maw kan phaisa hmuh mi hi a kal dih ne hnga. Kan sonhtarh ngam lomi biafang tamtuk kan rak nawh. Zuu man, Vah man, thilpuan man, kuak in kun-ya'' etc. Tiang vun chim ahcun a tam lengluang lai. Hlan ahcun Oparasi țih ah rian hmanh țhathi țuan ngam loin  hmaisem le sangkheu(ngalsang) lakah an rak i thup.(atu ahcun a umti lotluk asi) Thongchungah an caan zeimawzat an rak hmanbu hmanh i Laitlang lei an chung le an rak zohkhawh mi hna hi khuaruah harawk cu silo. An nih cu semsi an khak, thilpuan fenhaih ah an rak tlu lo, phaisa kawl ah kan ra timi an i fiang. Inn hmanh an rak ngei lo i inn pakhat ah minung pakul lengkai hna kan rak um an ti. Atu ahcun boste innpek nak um hmanh kan i nautat cang.
Malaysia, Kualalumpur Khua Dawh

(1)Teimanthlu/Na Rian Ah I Zuam
Hlawhtlin timi cu zuamnak i a thei par asi. Phundang in chim ahcun hlawhtlin timi cu zuamnak loin hmuhkhawh mi thil si lo. Hlawhtlin na duh si ahcun hlawhtlinnak lei ah karkhat a hlang cang mi he i komh a herh. Vawlei cung hlawhtling bik hna khi kan zohtik hna ah zumhawk tlak tein rian a țuan mi le khuakhan zia a thiam mi, an mah duhnak le ruahnak kha tampi chim loin midang nih an chimmi bia le ruahnak kha tam deuh in theih hmasat ai zuam lengmang mi , a rian ah fak piin a pil mi hna an si. A fek mi tlaihtleng (hmuitinh) ngei law ka țuan lai na timi rian ah ralțha tein țuan, sunghkha țih hlah. "Ral țha in a thawk ngam  mi hna sinah hlawhtlin nak a ra{Joe Carloz}. Hlawhtlin le sungh zatlaknak cu hmunkhat ah a kal ți pengmi an sinain an phichuak bal aa dang. Japan phungthluk ah ''voisarih na tluk ahcun voiriat tho'' ti a um. Voikhat na sungh ahcun voihnih na thawh hau.  Na sunghnak kha thachiatnak ah hmang loin fim an chimtu saya pakhat bantuk ah hmang. Ai hnglih bu hmanh in rian a țuan anti mipa Bill Gates biabang   ""Sifak in hrin na si cu  nangmah palh silo nain sifak buin na thih tu ahcun nangmah palh siko lai'' Biadang in kan chim ve si ahcun sifak buin phaisa kawlnak ram kan phanhcu a phung siko nain sifah buin kan kirțhan ding bal hi ningzah awk ngai cu asi.


(2)Rian Kan Ngeih Lonak Hrik
Malay Laimi hmurka in a chuak duh ngai mi cu rian ka ngei lo tihi asi.
Rian kan vaivuanh lengmangnak a ruangzong hi rianchuah kan i fawihtuk ruangah asi. Rian a um ah kan țuan duh lo, khengțawl te mawțaw țawl te hna cu Bangla rian asi kan heiti meiko. Nikhat ah sawmnga hna cu a tlawmtuk kan ti i kan țuan duh ti lo. A ngaingai tiko lo ah khengțawl tu zong nangmah bantuk minung asi veko, kan covo kan vai ipuam ter ngai ralzaam fafa ko nih ti awk te khi kan si. Hi rian hi thiamlak in țuan ninglaw hmailei ka pawcawmnak catiang ah a țha lai timi kan ruat kho lo. Thladih  i lahkhah thoh fangfang lawng khi kan ruah khawhtawk cu asi.  Rian ka ngei lo tite hna hi mihmai chim lo hawikom hmaihmanh ah chim ngam ding biacu si ruam lo nain zatlanglam i tonnak ah hloptlo ngai in kan hei ceihchap bei.(Laimi cu kan lungthian caah maw si hnga zeidek).  Rianțuan huam mi caah cun khawika hmun paoh ah rian a um. Teinak ah lamphawk a um lo, rum na duh ahcun mirum kuttang ah rian na țuan hmasat a hauh bantuk in rianthar kan luh ka ahcun a niambik dirhmun ah kan i umter ta a herh, zei paoh hi pakpalawng in i thok hau. Cu hnu ah duhsah i kan thlahlawh zong asang lai i kan rianzong ai sersiam lai.   Rian ngeih kan duh ahcun a um mi rian paoh kan țuan zuam a herh, cu i kan zuam lo hrat sile thla nga/ruk kan țuan hnu ah chuah i kan nuntinh he ai neihcem mi rian kan țuan khawh ah a țha.  Rian ngeih lo i phaisa hmuh lonakcha cun rian ngeih i nikhat sawmthum te hlawh zong a țha deuh vingsi. Rian ah na thathut ahcun na hawikom zong nih rian an i luh duh lai lo, an i ngeihlah lai. Cucaah kan rian cio ah dawtnak ngei usih law teiman thlu tein țuan hna usih. Kan i thok/ot lo ahcun kan i tinhmi hmun kan phan kho bal lai lo.

(3) I Seh
Mahi pakhat le pakhat i koh/tlawh, ha in iseh khi ka chim duh mi silo. Iseh cu  hramhram in thil pakhatkhat  ka dangko tiin hauh khi ka chim duh mi si. Pa hi i seh kan hmang ngai. Macu hawikom le hawikom kar ah a cang țheu tawn. Laimi cu kan nunphung hrimhrim ah zuu in hawikomh nak a tuah mi kan rak si. Pakhat le pakhat i lenkai tikah mah kutchuak zuupu, zuuhui tibantuk i dah a um țheu. Atu chan ahcun cucu siti lo, hramhram in ka dang ko tikhi asi cang. Kan dangla ti hauti lo. Kan hawipa nih tangka cu zat a ngeih ruang le lahkhah a thoh ruangah kan dangseh ti kan hmang. Kan hawipa nih a phaisa ngeih mi cu hawikom danghnak ah maw hman a timh zeidangdang thil herh ah dah hloh a timh, asiloah i khon dah a duh, ho hmanh nih kan thei kho lo, kan theih nabu hmanh in seh kan hmang. Cutik ah hawikom te tiah hmaikhah loin a zalchung phaisa i chuah in a kan dangh țheo tikah.  Thlakhat ah cuzat kai khon lai a timi kha ai tuak ningin thil a kal lo caan a tampi lai. Cucu kan hawipa hmuitinh kan hnursuan a si. Cucaah phaisa kawlnak ram ahcun kan dangla tiloin ka dang timi bia hi cu kan thlau cio ah a țha.  Laimi  kan i hawikomh nak hi zuudin le Karoeke va sak lawng hi maw si hnga? Zeiti lei in i hawikomhnak hna teh kan thei ippat lo maw? Laimi a kan buaiter cemtu zuu asi hi kan i fiang ballo maw? Zuu a sertu nih hinteh zeibantuk hmuitinh in dah zuu hi anser hnga, buaibainak chuak tertu dingbak in maw an ser hnga.  Laimi cu zuudin kan thiam a rit zong kan thiam. Cucu zuu nih a hmuitinh cu asi, zuu nih a kan tei i a donghnak cun a kan thah beh.

(4) Malay Kan Ratnak A Ruang
Hi Malaysia kan ratnak a ruang hi a ruang pahnih ruang teah kanrak racio hna. Cucu  Phaisa kawl ruah le ramthumnak lanhduh ah tiin kaphnih ruahchannak he kan rakphan hna. A fawinak in kan chim ahcun atu hi lamtanțim ah kan um lio a si. Lam tanțim um lio ko ah hin kan i zuam i thazaang kan chuah a herh.
Hi malaysia kan rat hi hawihlei kan ngeih ruang le kan rum ruangah a ra mi ho hmanh kan um lai lo. Zeital kan i ningcang deuh hnga maw tiin phaisa kawl ah a ra mi lawngte kan si hna. Cucaah phaisa hloh ruah ah kan ra lo ti hi philh hna hlah usih, phaisa kawl ruah ah kan ra  ti hi kan lungah kan i sehchih ahcun Phaisa cu kan khong deuh hrim lai.

(5)Phaisa Hlohnk Kan Theituk
Laitlang kan um lio ahkhan cun Night Club te hna hi mirum pipi luhkhawh dinglawngah kan rak ruah mi sitik ah. Țhep dipdap in meiceu phuntling tangah va laam le zuu vadin, nungak elzim no pawngkam ah vai i helhum ve khi  thilhlun pi asi cang mi kha kan nih caah thilthar ngai bantuk ah a cang i a kan thawt, a kan lem, kan phaisa vialte a ei dih. Cu lawng sirih lo, A herh lo ah Game dawr țhut le dawr to, vahvaih le nungak va helh/ton sawhsawh cun zeihmanh kan chuahcemh lai lo.  Free in na miak mi phaisa cu free in an lo dih lai. Cucu Game ai kah mipawl zoh in theih khawh asi. Hihi na lungfim tik ahcun na tlaituk sualte lai.

Cun' innkhan pakhat vai i tlaih i earcon le zei he va it zong khi kan uar ngai, earcon tang kan ih hlei i kan ngan a dam hlei lo.  Ralzaam mit in vuncuanh ahcun nihchuak lei khi kan si. Laptop le Iphone hna vun i tlaih i phaisa ngeih hlenglo tbk zong kan tlawm lo. Thilri kan vunti cang ahcun Laitlang lei kan chung le zohcu chim lo kan zaanriah, thaithawh ca koko hmanh ai tuak kho lo tiangin thliri ah kan tlu.  Ningzah ngai dingte kan si hna. Ramdang mi cu an computer, laptop tbk khi rianțuannak, phaisa kawlnak ah an hman hna. Culio ah kan nih cu silo, Um harphen le zohdawh ah kan hei  hman men ko. An chim ka theih țheu ''Phone țha pipi ai tlaih mi hnanak khin Nokia ai tlaih mi phaisa an rak ngei deuh ziar'' anti. Malay Laimi tampi cu phaisa luhnak tuak loin a chuahnak lawng kan tuak khawh tikah, a hlan kanpa le hna bang phaisa kan khon khawh lo nak asi.

(6) Offday Ah Semsikhak Tein Nung
A phung men cun Pathian ni asi ruangah offday cu kan la cio hna nain Pathian biakinn a panh mi nakin hawikom he i ton i zuudawr ah biasawng a tlorh kan tam deuh. Zuudawr țhut loin biakinn panh usihlaw zeitluk in dah kan phaisa tlo lai i kan thlarau caah a țhat hnga. Tikhi ruah lo awk cu a vunțha lo. Zei a va sikhom ah, zarhpi ni cu Laimi zeimawzat nih zuudin ni ah hman asi ko cang. Khakha cu um rih seh.

Tuni ka offday ah cuzat lawng ka hman lai timi rikhiah nak ngei law nikhat na hlawh mi naktam na phaisa bawm ah senh hlah.  Off-day  hi na ral pakhat bantuk ah ser. Cun' Lenvah hi a si khawh chungin kan i thloh ah a țhabik, a hlei in Shopping len. Maka hin cun kan vahnak ke cu phaisa a si cang caah a tlawmtam thu in tangka kan dih. Thil pakhatkhat cawk na duhtik ah mahi ka herh maw herh lo timi kha a cawknak dawr na phak hlan in lungthlehnak ngei cang. Na herh lem lomi na duh mi si ahcun kaltak ko. A fawinak in kan chim si ahcun na duhnak lung kha tei. Cu nangmah le nangmah naitei khawh  cu a ral a teitu hnanak in teitu taktak na si.

Phaisa cu a ke sau nain mit a ngeih lo anti. Cucaah nangmah nih na tlaih lo ahcun a duhnak paoh ah a kal kho. Mirum pa sinah a kal chel sifak pa sinah a kal chel, nungak bawli ah ai tanh chel tiin si peng ko lai. Zeitik paoh ah phaisa kan hman lai ah hin, nikhat ah zeizat ka hmuh timi biahalnak kan ngeih pengah a țha. Cu ruahnak kan ngeih chung cu kan phaisa hman a tlo deuh hrim lai.
Thlanti he harsa ngai in kan hmuh mi phaisa chikhat nuamhnak, kan mah ca fahnak petu zuudin nak men i mikut (Kawl zuudawr pa kut) ah kan zuanter dih cu asi kho lo. Lungfim a cu cang Malay Laikhal pawl.

(Hari hari Kerja, Hari Hari tahda wang/ Nichiar rianțuan i nichiar phaisa ngeih lo) nak cha cun rianțuan loin thih hmanh a hlawk deuh ding khi sinain thih cu hohmanh nih kan duh cio mi silo i kan riancio tuah teimanthlu ko hna usih tiin.












Comments

Popular posts from this blog

Mifim Bia Roling (51)

Laimi Khrihfa Thawh Kehnak Kong

Lai Miphun Tuanbia Tawi